Rhaid bod gan y Swyddog Llywyddu wybodaeth gadarn am y drefn bleidleisio a bydd yn gyfrifol am weithredu’r drefn yn yr orsaf bleidleisio.
Mae angen i'r Swyddog Llywyddu fod yn yr orsaf bleidleisio cyn i'r bleidlais ddechrau, o 6.30am tan 10pm.
Maent yn gyfrifol am:
- Ddiogelwch yr holl bapurau pleidleisio, gwaith papur swyddogol, a'r blwch pleidleisio.
- Dilyn y weithdrefn briodol ar gyfer pleidleisio.
- Atal unrhyw un rhag ymyrryd â'r broses bleidleisio.
- Cyfarwyddo a goruchwylio gwaith Clercod Pleidleisio.
- Sicrhau cyfrinachedd a diogelwch y bleidlais.
- Trefnu cynllun yr orsaf bleidleisio.
- Agor a chau'r orsaf bleidleisio ar amser.
- Derbyn papurau pleidleisio dilys yn unig.
- Sicrhau bod pawb sydd ar y tîm etholiadol yn yr orsaf bleidleisio.
- Cadw pob arwydd a hysbysiad yn glir, yn weladwy ac yn eu lle drwy gydol y dydd.
- Cadw mynedfeydd yn glir ac yn daclus.
- Cyfathrebu â rheoliwyr yr adeilad.
Mae Clercod Pleidleisio’n cynorthwyo'r Swyddog Llywyddu i gynnal gorsaf bleidleisio. Nid oes gan Glercod Pleidleisio yr un cyfrifoldebau â'r Swyddog Llywyddu, ond dylent wybod yr holl weithdrefnau ar gyfer pleidleisio a sut i ddelio ag unrhyw broblemau.
Mae angen i Glercod Pleidleisio fod yn yr orsaf bleidleisio cyn i'r bleidlais ddechrau, o 6.30am tan 10pm.Ni allwch adael y safle yn ystod y cyfnod hwn.
Mae cyfrifoldebau eraill yn cynnwys:
- Dilyn unrhyw gyfarwyddiad gan unrhyw un o’ch Swyddogion Llywyddu gydol y dydd a phan fydd y bleidlais yn cau.
- Sicrhau cyfrinachedd a diogelwch y bleidlais.
- Helpu gyda chynllun yr orsaf bleidleisio a monitro unrhyw giwiau, gweithredu fel cyfarchydd os oes angen.
- Gwirio bod pobl yn gymwys i bleidleisio yn yr orsaf bleidleisio hon.
- Derbyn papurau pleidleisio dilys yn unig.
- Cadw mynedfeydd yn glir ac yn daclus.
- Cadw pob arwydd a hysbysiad yn glir, yn weladwy ac yn eu lle.
Bydd angen i’r Cynorthwy-ydd Cyfrif ddilyn cyfarwyddiadau a roddir i chi cyn y cyfrif.
Bydd angen i chi fod yn yr orsaf gyfrif cyn i’r cyfrif ddechrau a nes bod y cyfrif yn gorffen. Ni allwch adael y safle yn ystod y cyfnod hwn ac ni chaniateir seibiannau ysmygu.
Eich cyfrifoldebau chi yw:
- Gweithredu'n ddiduedd bob amser a thrin deunydd yn barchus ac yn gyfrinachol.
- Dilysu’r papurau pleidleisio drwy eu hagor a’u gwahanu yn unol â chyfarwyddiadau eich uwch swyddog.
- Cyfrif yn gyflym ac yn effeithiol i bentyrrau yn unol â’r cyfarwyddiadau. Bydd sanau bysedd ar gael.
- Ailgyfrif papurau, os bydd eich uwch swyddog yn gofyn i chi.
- Aros yn amyneddgar pryd bynnag yr aiff eich uwch swyddog at y Bwrdd Rheoli i drafod y cyfansymiau dilysu ar gyfer y blwch y mae eich tîm wrthi’n gweithio arno.
- Cadw at yr holl reolau a chyfyngiadau sydd ar waith sydd wedi'u gosod gan eich uwch swyddog.